Reaguj w porę! Objawy zatrucia tlenkiem węgla

W Polsce ponad sto osób rocznie umiera, a tysiąc ulega podtruciu tlenkiem węgla z powodu jego niekontrolowanej emisji. „Cichy zabójca” zabiera życie całym rodzinom. W zapobieganiu takim tragediom najważniejszą rolę odgrywa prawidłowy stan techniczny urządzeń grzewczych, lecz równie ważna jest umiejętność wykrycia zagrożenia, nim będzie za późno.

Jak zabija czad?

Tlenek węgla (II), zwany potocznie czadem, jest śmiertelną trucizną dla wszystkich organizmów używających hemoglobiny do transportu tlenu. Osoba przebywająca w środowisku zanieczyszczonym czadem z każdym wdechem wchłania go do swojego układu krwionośnego. Tam łączy się z transportującą tlen hemoglobiną ponad 200 razy szybciej niż tlen, powodując niedotlenienie. Ponieważ czad jest gazem bezbarwnym, bezwonnym i niedrażniącym, nie sposób go wyczuć. Można jedynie obserwować swój organizm i reagować już przy pierwszych symptomach podtrucia.

Objawy zatrucia czadem

Przy jednakowym stężeniu efekty działania tlenku węgla mogą różnić się ze względu na stan zdrowia czy wiek osoby wystawionej na jego działanie. Przy ekspozycji na niewielką ilość czadu, zaczyna się zwykle od bólu głowy – tym silniejszego, im więcej CO w powietrzu i im dłużej jest wdychany.

Dalej pojawiają się zawroty głowy, wymioty, konwulsje, utrata przytomności i śpiączka, a następnie śmierć organizmu. Wystarczy nieco ponad 1% tlenku węgla w powietrzu, by stracić przytomność po dwóch wdechach, a po 3 minutach przebywania w takim środowisku następuje zgon. Dokładne objawy przy różnych stężeniach CO obrazuje poniższa tabela:

Grupy zwiększonego ryzyka

Jak wcześniej wspomniano, nie każdy organizm będzie reagował identycznie na taką samą ilość czadu. Istnieją grupy, dla których ekspozycja na CO jest szczególnie niebezpieczna. Należą do nich na przykład dzieci już od pierwszych dni życia. Ze względu na większą częstotliwość wdechów w porównaniu do osoby dorosłej, przyjmują one do swych krwiobiegów znaczniejszą dawkę śmiertelnej trucizny. Równie narażone są te jeszcze nienarodzone dzieci – nawet niewielka ilość tlenku węgla dostarczana przez matkę grozi uszkodzeniem i śmiercią płodu. W przypadku osób w podeszłym wieku zagrożenie powoduje zwiększona podatność na czynniki zewnętrzne. Bardziej narażone w porównaniu do osoby zdrowej są osoby z wadami serca i niewydolnością układu oddechowego. Negatywne skutki działania czadu w pierwszej kolejności odczuwają narządy najbardziej wrażliwe na brak tlenu oraz pracujące mniej wydajnie – czyli w tym przypadku serce i mózg. Dodatkowo cięższym zatruciom ulegają osoby wysportowane oraz pracujące fizycznie (szybciej pochłaniają trujący gaz przez większą częstość i głębokość oddechu) oraz nadużywające alkoholu (tlenek węgla szybko i łatwo łączy się z alkoholem).

Pierwsza pomoc przy zaczadzeniach

W sytuacji ulatniania się tlenku węgla kluczową rolę odgrywa czas. Jeżeli zorientujemy się, że jesteśmy wystawieni na szkodliwe działanie gazu, należy NATYCHMIAST opuścić pomieszczenie, w którym następuje emisja. A co zrobić, jeśli sami musimy pomóc poszkodowanemu? W przypadku, gdy osoba zatruta jest jeszcze świadoma, należy wyprowadzić ją z niebezpiecznego miejsca. Jeżeli poszkodowany stracił przytomność, trzeba bezwzględnie zapewnić dopływ świeżego powietrza – wynieść osobę na zewnątrz lub, gdy to niemożliwe, otworzyć drzwi i okna. Następnie ocenia się oddech poszkodowanego i w przypadku jego braku przystępuje do resuscytacji.

UWAGA! W każdym przypadku stwierdzenia ulatniania się czadu, należy BEZWZGLĘDNIE wezwać odpowiednie służby, które zneutralizują zagrożenie i udzielą niezbędnej pomocy.